BWV 584 ‘Trio in g klein’

Orgelwerken

Opnieuw een redelijk kort orgelwerk.

Fragment BWV 584

Trio in G Minor · Marie-Claire

Trio in G Minor · Michel Chapuis

Trio in G minor, BWV 584 Anh.II 46 · Peter Hurford

 

 

BWV 583 ‘Trio in d klein’

Orgelwerken

Is dit stuk een onderdeel geweest van een groter werk, waarvan een deel verloren is gegaan? Hete is niet bekend. Het stuk zelf is pas ontdekt na het overlijden van Bach. Het kan ook zijn dat hij een bestaand werk heeft omgewerkt naar deze trio voor orgel.  Hoe het ook zij, dit trio is bewaard gebleven.

Fragment BWV 583

 Trio in d klein - Dorien Schouten

Trio in D Minor · Ton Koopman

 

BWV 582 ‘Passacaglia in c klein’

Orgelwerken

Nederlandse Bachvereniging:
“In het geval van de Passacaglia in c klein is de genialiteit van Bach in elk geval zonneklaar. Als variatiewerk overstijgt het alles wat Bach in zijn jonge jaren gehoord kan hebben. Het ostinato, de telkens herhaalde baslijn die het fundament van een passacaglia vormt, telt niet de gebruikelijke vier, maar acht maten. Het werk bestaat niet uit de gebruikelijke vijf à zes, maar uit twintig variaties. En de baslijn wordt na gedane zaken ook nog eens gesplitst en opgevat als twee afzonderlijke thema’s die, vergezeld van een derde thema, het materiaal vormen voor een ingenieuze fuga De vroegste kopie van de Passacaglia werd gemaakt tussen 1706 en 1713 door Bachs oudere broer Johann Christoph. Nu bracht Bach in 1705 een langdurig bezoek aan Buxtehude, de man die hem wat variatiewerken betreft ongetwijfeld het meest heeft beïnvloed. De conclusie ligt dus voor de hand dat Bach de Passacaglia kort na terugkeer van zijn reis componeerde.”

Fragment BWV 582

Passacaglia in c klein - Reitze Smits

Passacaglia - Jos van der Kooy

Jos van der Kooy

 

BWV 581 ‘Fuga in G groot’

Orgelwerken

 Dit werk, heel kort van ruim anderhalve minuut, wordt door sommigen beschouwd als werk van de hand van Bach. Anderen denken dat het is van de hand van Gottfried August Homilius, die een aantal koraalwerken heeft geschreven. Het stuk nemen we toch op in het blog omdat we de BWV nummering volgen..

Fragment BWV 581

Fugue in G Major · Marie-Claire Alain

Fugue in G, BWV 581 Anh.II 42 · Peter Hurford

 

BWV 580 ‘Fuga in D groot’

Orgelwerken

En totaal ander werk vandaag. Een vrij korte compositie. Er is over dit werk verder vrij weinig bekend. Ook hier wordt getwijfeld of het door Bach zelf is gecomponeerd, al is er een overeenkomst met het thema van BWV 589.

Fragment BWV 580

Fugue in D Major · Marie-Claire Alain

Marie-Claire Alain

Fuga in D major – Hans Fagius

 

 

BWV 579 ‘Fuga in b klein’

 

Orgelwerken

Bach onderzocht veel werk van medecomponisten in zijn tijd. Daar leerde hij van en hij gebruikte thema’s om nieuwe scheppingen het licht te doen zien. De fuga van vandaag wordt ook wel de “Fuga op een thema van Corelli” genoemd. Het thema van deze fuga is ontleend aan de Sonata da Chiesa opus 3 nr. 4 van Corelli (1689). Het is een combinatie van het vrolijke, levenslustige van Italiaanse oorsprong die een plek krijgt in de pure regels van de Duitse orgelmuziek van die dagen.

Fragment BWV 579

Fuga in b klein - Leo van Doeselaar

Fugue In b Minor - Simon Preston

 

BWV 578 ‘Kleine fuga in g klein’

Orgelwerken

In tegenstelling tot BWV 542 de ‘grote fuga in g klein, nu dus de kleine fuga. Een fuga waar het plezier van af lijkt te spatten. Ook hier zijn Italiaanse invloeden merkbaar. Deze fuga van Bach is voor veel andere componisten de inspiratiebron geweest om op dit thema door te componeren.

Fragment BWV 578

'Kleine' Fuga in g klein - Dorien Schouten

"Little" Fugue, G minor - Elisabet Wimark

Fugue in G minor - Ton Koopman

 

BWV 577 ‘Fuga in g groot’

 

Orgelwerken

Een zeer bekende fuga vandaag. Te eenvoudig om van Bach te zijn? Dat is een vraag die wordt opgeworpen. Maar het kan ook een feestelijke compositie zijn van de jonge Bach.

Fragment BWV 577

'Gigue' Fugue G-Major - Matthias Havinga

'Gigue' Fugue G-Major - Jonathan Scott

Fugue à la Gigue - Gerhard Gnann

 

BWV 576 ‘Fuga in g groot’

Orgelwerken

Fragment BWV 576

Fugue in G Major - Ton Koopman

Fugue in G Major - Ulf Norberg

Fuge in G Dur · Bernard Foccroulle

BWV 575 ‘Fuga in c klein’

Orgelwerken

Deze fuga is ook wel de fuga van de echo genoemd door organisten, die van meerdere klavieren gebruik maken bij het spelen van deze compositie. Ook bij dit stuk gaat men uit dat het is geschreven door de jonge Bach.

Fragment BWV 575.

Fuga in c klein - Erwin Wiersinga

Fuga in C minor - Hans Fagius

 

 

BWV 574 ‘Fuga in C klein’

Orgelwerken

Vanaf nu volgen een achttal fuga’s. Op een thema van de Italiaanse componist Giovanni Legrenzi heeft Bach (men denkt ook hier aan de jonge Bach) deze fuga het licht doen zien.  

Fragment BWV 574.

Fugue in C minor - Gert van Hoef

Fugue C Minor - Ulf Norberg

 

BWV 573 ‘Fantasie in C groot’

Orgelwerken

De laatste fantasie is een onvoltooid werk van 12 maten. Het is dus erg kort. Op Internet breiden veel musici het uit met een eigen improvisatie. In het kader van dit blog heb ik er toch voor gekozen alleen het deel dat Bach componeerde te laten horen.

BWV 573

Fantasia for Organ in C Major · Michel Chapuis

Fantasia (fragment) C-dur / C major - Bine Katrine Bryndorf

 

 

BWV 572 ‘Fantasie in G groot of Pièce d'orgue’

Orgelwerken

De derde fantasie. Door middel van deze compositie wilde Bach zich de Franse muziekstijl in die dagen eigen maken. Over het algemeen wordt aangenomen dat het stuk werd gecomponeerd tijdens de tijd in Weimar.  Het Pièce d'orgue bestaat uit drie delen, respectievelijk très vitement, gravement en lentement (zeer snel, zwaar en langzaam). In het tweede deel gaan bijna letterlijk alle registers open.

Fragment BWV 572

Pièce d'Orgue - Leo van Doeselaar

Pièce d'orgue - Constance Taillard

 

 

BWV 571 ‘Fantasie in G groot’

 

Orgelwerken

De tweede fantasie.

Fragment BWV 571

Fantasia/Concerto G-dur - Minne Veldman

Fantasia in G Major - Ulf Norberg

BWV 570 ‘Fantasie in C groot’

Orgelwerken

Het is inmiddels een jaar geleden dat dit blog is gestart. Maar er is voldoende materiaal om nog langer door te gaan.
Na de Preludes komen nu een viertal Fantasieën. Bij de eerste is het de vraag of deze wel in eerste instantie voor orgel is geschreven. Sommigen zien er een transcriptie van een Concerto voor strijkers in. Aangenomen wordt dat het werk in1707 is gecomponeerd.

Fragment BWV 570

Fantasia in C - Leo van Doeselaar

Leo van Doeselaar  (foto Marco Borggreve ) 

Fantasia C-Dur - Bram Brandemann

Fantasia in C-major - Michael Rexeis

 

 

BWV 569 ‘Prelude in a klein’

Orgelwerken

De laatste korte prelude uit een serie van drie, BWV 567 – 569.

Fragment BWV 569

Prelude in a- minor - Liudmila Matsyura

Prélude en la mineur - Christian Ott

 

 

BWV 568 ‘Prelude in G majeur’

Orgelwerken

De tweede korte prelude uit een serie van drie, BWV 567 – 569.

Fragment BWV 568

Prelude G major - Kay Johannsen

Preludium in G - Laurens de Man

Praeludium in G - Hayo Boerema

 

 

BWV 567 ‘Prelude in C majeur’

Orgelwerken

Een heel kort werk vandaag, ruim 1 minuut. En ook hier zijn de deskundigen niet overtuigd dat het werkelijk een werk van Bach is. Gedacht wordt dat het ook gecomponeerd kan zijn door Johann Ludwig Krebs. 

Fragment BWV 567

Prelude in C Major, BWV 567 · Marie-Claire Alain

Praeludium C-dur / C major - Ivan Sokol

Prelude In C · Simon Preston

 

BWV 566 ‘Prelude (Toccata) en Fuga in (C of) E majeur’

Orgelwerken 

Prelude (Toccata) en Fuga in (C of) E majeur, BWV 566, is een orgelwerk dat Johann Sebastian Bach waarschijnlijk schreef tijdens zijn vier maanden durende verblijf in Lübeck of later in de winter van 1705-1706. Het bestaat uit vijf delen en is een vroeg werk.  De compositorische vorm lijkt op die van Praeludia van de Deens-Duitse componist Dieterich Buxtehude. Bach schreef ook een getransponeerde versie van het stuk in C majeur (BWV 566a), voor orgels gestemd in middentoonstemming, waarbij E majeur dissonant zou klinken vanwege de stemming van het orgel (met een zeer scherpe Des). Moderne orgels of orgels gestemd in een meer gelijkzwevende stemming hebben deze behoefte niet.

Fragment BWV 566

Prelude (Toccata) and Fugue E major - Kay Johannsen

Toccata and Fugue in E Major - Balint Karosi

-----

Toccata and Fugue in C Major BWV 566a - Ulf Norberg

 

BWV 565 ‘Toccata en Fuga in d klein’

Orgelwerken

Het werk van Bach van vandaag zou zo maar eens het meest bekende orgelwerk van deze componist kunnen zijn. Wellicht heeft de jonge Bach dit werk gecomponeerd, mede onder invloed van zijn leermeester Georg Böhm. Mar ook de invloed van Reincken wordt herkend. Hoe het ook zij, een virtuoos orgelspel leverde deze compositie op. Het werk is door de tijd heen door meerderen gebruikt. Tot aan de Phantom of the Opera toe.
Het is niet uitgesloten, dat Bach achteraf spijt heeft gehad van deze compositie. Zijn biograaf Forkel noemde het jeugdige ‘klavierhuzarenstijl’. Maar gelukkig is het stuk bewaard gebleven. Waarschijnlijk ging veel werk uit de jeugd van Bach verloren.

Fragment BWV 565

Toccata en Fuga in d klein - Leo van Doeselaar

Toccata & Fugue in d minor - Anne-Isabelle de Parcevaux

Toccata and Fugue in D minor - Liene Andreta Kalnciema

 

BWV 564 ‘Toccata, adagio en fuga in C groot’

Orgelwerken

Nederlandse Bachvereniging:
“Bachs voettocht in 1705 van Arnstadt naar Lübeck is een bekende geschiedenis. We weten dat hij zijn verlof veel te lang rekte, misschien wel om te solliciteren of te trouwen. En we mogen vermoeden dat hij kwam leren van een van de grootste organisten: Dietrich Buxtehude. Bach spiegelde enkele jaren later de atletische pedaalsolo in deze Toccata vast niet toevallig aan Buxtehudes Prelude, BuxWV 137 - een werk dat we trouwens alleen kennen uit Bachs kopie. Uiteraard zou Bach zichzelf niet zijn als hij zijn grote voorbeeld niet voorbij zou streven: de solo is langer en complexer en daarbij verkent hij het hele instrument. Het werk begint bovendien met een verbijsterende solo die alle registers van het klavier aanraakt. Misschien testte Bach er nieuwe orgels mee, zoals hij vaak deed in zijn Weimar-tijd? Hoe dan ook moet hij zijn publiek ermee hebben geïmponeerd. Na zoveel vuurwerk in het begin laat Bach zijn luisteraar allerminst met rust. Het eerste deel vliegt ervandoor met twee aanstekelijke thema’s die elkaar afwisselen. Richting het slot graast Bach, nu in mineur, nog eens alle octaven af.  Ook in het tweede deel - een uitgesponnen solo voor de rechterhand met continuobegeleiding van de andere ledematen – zit de verrassing in het slot. Bach leeft zich in een 'grave' uit in durezze: overlappende akkoordclusters in dissonante combinaties. Deze techniek bloeide in Bachs tijd ook in Duitsland op, dankzij uitgaven van de muziek van componist Frescobaldi. De uitgelaten afsluitende fuga is opmerkelijk door z’n lengte en door de speelse combinatie van een springend thema met ‘gaten’ en een vloeiend tegenthema dat die gaten opvult, vrij uniek bij Bach. Er bestaat geen bron in handschrift, waardoor we nooit zullen weten of Bach het slotakkoord inderdaad zo kort bedoelde en het pedaal al een paar maten eerder liet zwijgen. Deze curiositeit inspireert sommige organisten om alle registers juist nog eens open te trekken. Deze uitvoering volgt echter een van de vroegste kopieën naar een wat plots, stil besluit.”

Fragment BWV 564

Toccata, adagio en fuga in C groot - Reitze Smits

Toccata, Adagio en Fuga - Jos van der Kooy

 

BWV 563 ‘Fantasia & Imitatio in b klein’

Orgelwerken

Een kort werk ditmaal. Een compositie uit 1707, dus de periode in Arnstadt. Dus ook een werk uit zijn jeugd.

Fragment BWV 0563

Fantasia et Imitatio in B minor - Ton Koopman

Fantasia con imitazione in B Minor - Ulf Norberg

 

 

BWV 562 ‘Fantasie en fuga in c klein’

Orgelwerken

Bij de te beluisteren gedeelten vandaag heb ik ook opgenomen het deel waar Peter Holder bij de uitvaart van Koningin Elisabeth van het Verenigd Koninkrijk de Fantasia speelt bij het verlaten van de kerk. Wel erg langzaam, het deel wat de meeste organisten spelen in 5 a 6 minuten, duurt dan bijna 8 minuten om daarna over te gaan op de Orgel Sonate van Elgar. Het was een lievelingsstuk van de overleden vorstin en het werd ook bij de uitvaart van haar zus gespeeld.  De gespeelde fuga is een recontructie. Het originele document is helaas verloren gegaan. De Fantasie is geschreven in de tijd in Weimar. De meeste organisten die dit werk laten horen, gebruiken alleen het eerste deel.

Fragment BWV 562

Fantasia et Fuga in c - Andreas Fischer

Fantasia in c-moll - Gerben Budding

Fantasia in C minor - Peter Holder

 

 

BWV 561 ‘Fantasie en fuga in a klein’

Orgelwerken

 

Bij deze compositie is er ook twijfel of deze van Bach zou zijn en de Fantasie doet onwillekeurig ook denken aan het werk van zijn zoon, Carl Philipp Emanuel Bach. Hoe het ook zei, het wordt nog steeds aan Johann Sebastiaan toegeschreven.

Fragment BWV 561

Fantasia and Fugue for organ in A minor - Ton Koopman

Fantasia and Fugue for organ in A minor - Denes Kapitany