BWV 272 Befiehl Du Deine Wege (in d klein)
Weer hetzelfde lied als bij BWV 270 en BWV 271, maar nu met
gebruikmaking van de melodie van Bartholomäus Gesius.
Deze zetting is een van de zes die worden toegeschreven aan
Carl Philipp Emanuel Bach in het Fasch-manuscript uit 1762, een bron die in
1943 verloren ging en in 2001 werd teruggevonden. Alleen dit koraal en BWV 145a
van die zes zettingen vonden hun weg naar de Birnstiel-collectie van
Bach-koralen die voor het eerst een paar jaar na het Fasch-manuscript werden
gepubliceerd, en de twee zettingen bleven in de collectie toen Breitkopf ze in
de jaren 1780 publiceerde.
Befiehl du deine Wege,
Und was dein Herze kränkt,
Der allertreusten Pflege
Des, der den Himmel lenkt.
Der Wolken, Luft und Winden
Gibt Wege, Lauf und Bahn,
Der wird auch Wege finden,
Da dein Fuss gehen kann.
Bartholomäus Gesius (ook: Göß, Gese, ca. 1562 – 1613) was
een Duitse theoloog, kerkmusicus, componist en hymneschrijver. Hij werkte in
Schloss Muskau en in Frankfurt (Oder) en is bekend om zijn koorpassies in het
Duits en Latijn en om de melodie en eerste zetting van het paaslied "Heut
triumphieret Gottes Sohn", dat werd gebruikt in verschillende composities,
waaronder een cantate van Dieterich Buxtehude en een koraalpreludium van Johann
Sebastian Bach (BWV 630), waarmee het paasgedeelte van zijn Orgelbüchlein werd
afgesloten. Gesius werd geboren in Müncheberg en studeerde theologie tussen
1578 en 1585 aan de Alma Mater Viadrina in Frankfurt (Oder). Vanaf 1582 werkte
hij als Kantor (kerkmusicus) in Müncheberg en vanaf 1587 als leraar en musicus
aan Schloss Muskau (nu Werelderfgoed). In 1588 begon hij met het componeren van
een Passie naar het Evangelie van Johannes in het Duits, een Johannespassie
voor vijfstemmig koor. In het voorjaar van 1593 werd Gesius Kantor aan de
Marienkirche in Frankfurt (Oder) en tegelijkertijd leraar aan de Ratsschule,
het huidige Karl-Liebknecht-Gymnasium. In 1613 componeerde hij een zesstemmige
Matthäuspassie in het Latijn. Hij stierf datzelfde jaar in Frankfurt (Oder) aan
de pest.
Van https://www.liedboekcompendium.nl/:
"Bartholomäus Gesius was een Duitse cantor en componist, die in onze streken met
name bekend is geworden om zijn melodie bij het paaslied ‘Heut triumphiret
Gottes Sohn’ (Liedboek 622). Van 1578 tot 1585 studeert hij theologie te
Frankfurt an der Oder, waar hij tegelijkertijd muzikaal geschoold wordt door de
cantor van de Marienkirche. In 1582 onderbreekt hij deze studie om een jaar te
werken als cantor te Müncheberg. Na het afronden van zijn studie werkt hij
vanaf 1587 als leraar en hofmusicus op Slot Muskau, waar hij gedichten van Hans
Georg Freiherr von Schönaich zu Muskau toonzet. Schönaich zu Muskau hangt de
gereformeerde godsdienst aan en hierdoor leert Gesius het Geneefs Psalter
kennen. De Geneefse psalmmelodieën zullen van invloed zijn op de kerkliedmelodieën
die hij gaat componeren. In 1593 keert
Gesius terug naar Frankfurt, waar hij cantor wordt aan de Marienkirche en
leraar aan de plaatselijke Ratsschule. In Frankfurt leert hij de dichters Jakob
Ebert, Bartholomäus Ringwaldt en mogelijk ook Kaspar Stolzhagen kennen. Gesius
schreef naast vele liedmelodieën ook een Magnificat, missen en passies. Zijn
kerkliedmelodieën werden opgenomen in verschillende liedbundels uit die tijd,
waaronder Psalmodia choralis (Frankfurt an der Oder 1600). Bundels waarvan hij
zelf de uitgave verzorgde, zijn Geistliche Deutsche Lieder D. Mart. Lutheri Und
anderer frommen Christen (Frankfurt an der Oder 1601), Enchiridium etlicher
deutscher und lateinischer Gesänge (Frankfurt an der Oder 1603) en Cantiones
sacrae chorales (Frankfurt an der Oder 1610). In 1613 schreef hij zijn
zesstemmige Matthäus Passion. In de zomer van datzelfde jaar overleed hij, toen
door een pestepidemie een kwart van de bevolking van Frankfurt werd uitgeroeid."
Geen opmerkingen:
Een reactie posten