BWV 415 'Valet will ich dir geben' (in D majeur)
Tekst: Valerius Herberger (1614)
Melodie: Melchior Teschner (1614)
Een melodie die ook in Nederland voor diverse liederen is gebruikt,
zoals het lied ‘Hoe zal ik U ontvangen’ en ‘Uit Oer is hij getogen’.
(verzen in vetgedrukte letters door Bach gezet)
Valet will ich dir geben
Du arge, falsche Welt;
Dein sündlich böses Leben
Durchaus mir nicht gefällt.
Im Himmel ist gut wohnen,
Hinauf zieht mein Begier;
Da wird Gott herrlich lohnen
Dem, der ihm dient allhier.
Rat mir nach deinem Herzen,
O Jesu, Gottes Sohn!
Soll ich ja dulden Schmerzen,
Hilf mir, Herr Christ, davon.
Verkürz mir alles Leiden
Stärk meinen blöden Mut;
Laß selig mich abscheiden
Setz mich in dein Erbgut.
In meines Herzen Grunde
Dein Nam und Kreuz allein
Funkelt all Zeit und Stunde,
Drauf kann ich fröhlich sein.
Erschein mir in dem Bilde
Zum Trost in meiner Not,
Wie du, Herr Christ, so milde
Dich hast geblut't zu Tod.
Verbirg mein Seel aus Gnaden
In deiner offnen Seit,
Rück sie aus allem Schaden
Zu deiner Herrlichkeit;
Der ist wohl hier gewesen,
Und kommt ins Himmels Schloß;
Der ist ewig genesen,
Wer bleibt in deinem Schoß.
Schreib meinen Nam aufs Beste
Ins Buch des Lebens ein
Und bind mein Seel fein feste
Ins schöne Bündelein
Der'r, die im Himmel grünen
Und vor dir leben frei,
So will ich ewig rühmen,
Daß dein Herz treue sei.
Valerius Herberger (hymneschrijver), geboren: 21
april 1562 - Fraustadt, Posen, overleden: 18 mei 1627 - Fraustadt, Posen.
Valerius Herberger liep in zijn vroege dagen bijna het risico zijn roeping te
missen. Toen hij nog maar zeventien jaar oud was, stierf zijn vader en besloot
Valerius schoenmaker te worden om zijn moeder te onderhouden. Hij werd
uiteindelijk door zijn familieleden van dit plan afgebracht. Hij studeerde in
Frankfurt a. Oder en in Leipzig. Toen hij twee jaar aan de Universiteit van
Leipzig had gestudeerd, werd hij teruggeroepen naar Fraustadt om daar les te
geven.
Later werd hij diaconus van de St. Mary's Church daar, 1590, en uiteindelijk
hoofdpastoor, 1599. Herberger was in zijn tijd een uitstekende prediker.
Vanwege zijn evangelische preken werd hij "Jesusprediger" genoemd. De
rooms-katholieken gaven hem de bijnaam "De kleine Luther". Hij stond
ook bekend onder de naam “de evangelische Abraham van Santa Clara”. Hij werd
zwaar op de proef gesteld door de gebeurtenissen van de Contrareformatie en
leed onder de verwoestingen van de oorlog. In 1604 werd zijn gemeente in
Fraustadt door koning Sigismund III en de katholieke Polen uit de prachtige
grote kerk verdreven om plaats te maken voor een kleine groep
rooms-katholieken. De nieuwe plaats van aanbidding, eigenlijk een ‘noodkerk’,
werd “Kripplein Christi” genoemd en Herberger werd bekend als de “Prediger am
Kripplein Christi.”
Herberger was een man van gebed. Hij leidde een zeer goed christelijk leven en
gaf een uitstekend voorbeeld aan zijn volk. Hij stond wijd en zijd bekend als
een man met een apostolische geest. Herberger publiceerde veel geschriften,
voornamelijk preekboeken: Evangelische Herzpostille; Epistolische Herzpostille;
Geistliche Trauerbinden (begrafenispreken); Himmlisches Jerusalem.
Valerius Herberger
Melchior Teschner (hymneschrijver, componist),
geboren: 29 april 1584 - Fraustadt [nu Wschowa], Silezië, overleden: 1 december
1635 - Oberpritschen [nu Przyczyna Górna], nabij Fraustadt.
De Duitse componist Melchior Teschner studeerde vanaf 1602 theologie, filosofie
en muziek in Frankfurt an der Oder. Bartholomäus Gesius was een van degenen die
hem muziek leerden.
In 1605 werd Melchior Teschner kantor in Schmiegel (nu Smigiel). Na verdere
studie aan de universiteiten van Helmstedt en Wittenberg werd hij in 1609
kantor van de protestantse Kirche zum Kripplein Christi in Fraustadt. Van 1614
tot aan zijn dood was hij predikant van de kerk in Oberpritschen. De predikant
met wie hij vanaf 1609 in Fraustadt samenwerkte was Valerius Herberger, die in
1613 de tekst van de hymne Valet will ich dir geben schreef nadat hij een pest
had overleefd. Teschner maakte er twee vijfstemmige zettingen van, die in 1614
in Leipzig werden uitgegeven (Valet will ich dir geben). De tweede (in
Winterfeld), die is gemodelleerd naar de Geneefse psalm O Seigneur, que de gens
van Louis Bourgeois (1550), is nog steeds populair en is tot op de dag van
vandaag herdrukt in gezangboeken, vaak met andere woorden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten